Pierwszy, zapewne drewniany kościół, ufundował prawdopodobnie na początku XIV w., właściciel Wiśnicza i okolicznych wsi – Jan Kmita. Świątynia nosiła wezwanie św. Katarzyny i była centrum życia religijnego parafii wiśnickiej odnotowanej po raz pierwszy w spisach świętopietrza z roku 1325. W podziemiach świątyni Kmitowie chowali swoich przodków.
W ciągu następnych dziesięcioleci wieś była w posiadaniu kolejnych przedstawicieli rodu Kmitów. W końcu właścicielem wsi został Piotr Kmita (1477-1553), jeden z najbogatszych i najbardziej wpływowych ludzi ówczesnej Polski. Ufundował on obecny kościół, którego budowę rozpoczęto w 1520 r., zapewne na miejscu lub w pobliżu starej świątyni. Nowy murowany kościół pw. św. Wojciecha i św. Katarzyny konsekrowano 30 września 1545 r. Patronat tych świętych jest przypisywany najstarszym kościołom polskim, do których niewątpliwie należy zaliczyć parafię w Starym Wiśniczu. Według jednej z legend św. Wojciech miał się zatrzymaćw starowiśnickim kościółku w czasie wyprawy z Pragi do krajów pruskich z misją chrystianizacyjną.
W 1539 roku probostwo w Starym Wiśniczu zostało wyniesione do godności prepozytury. Przyłączono wówczas do parafii Brzeźnicę i Łapczycę, a w 1546 r. także parafię Chronów. Przy kościele w Starym Wiśniczu w XVI w. prowadziła swoją działalność szkoła parafialna, a ubodzy i schorowani mogli znaleźć schronienie w szpitalu, który istniał tutaj w XVII w. Kościół i parafia były dobrze uposażone – oprócz pobierania dziesięcin z okolicznych wsi i folwarków, księża posiadali własną rolę, karczmę i stawy rybne.
W 1620 r. biskup krakowski Marcin Szyszkowski wyłączył z terenu parafii nowo założone miasto Nowy Wiśnicz i utworzył tam osobną parafię. Kościół i parafia starowiśnicka w znacznym stopniu utraciły hojną opiekę panów na Wiśniczu, którzy swoje zainteresowanie skupili na farze i kościele klasztornym w Nowym Wiśniczu. Z biegiem czasu z parafii starowiśnickiej wyłączano kolejne wsie w 1777 r. Łapczycę, w 1783 r. Brzeźnicę, w 1857 r.Chronów oraz w 1989 r. Kobyle.
Niegdyś rozległa parafia starowiśnicka została dzisiaj ograniczona do miejscowości: Wiśnicz Mały i Stary Wiśnicz i liczy około 2 tysięcy wiernych.
Architektura kościoła:
Obecny kościół wzniesiony z kamienia i cegły wybudowany jest w stylu gotycko-renesansowym. Od zachodu wznosi się kwadratowa wieża, na którą prowadzą kamienne schody zabiegowe. Budynek jest jednonawowy z niewyodrębnionym prezbiterium. Nawa nakryta jest sklepieniem sieciowym. Po bokach nawy znajdują się przybudówki o charakterze transeptu: z kaplicami w przyziemiu i emporami na piętrze, które posiadają rzadko spotykane loże kolatorskie. Od północy przylega także piętrowa zakrystia.
Choć starowiśnicka świątynia przechodziła zapewne w ciągu wieków liczne remonty jej zasadnicza bryła nie uległa zmianie od czasów jej powstania.
Do najstarszych zabytków stanowiących wyposażenie wnętrza świątyni, należy rzadko spotykane ścienne tabernakulum renesansowe z czasów Piotra Kmity wykonane z kamienia w 1544 r. Świadczy o tym napis „ Ecce Panis Angelorum MDXXXXIIII”- „Oto chleb aniołów 1544”- oraz inicjały PK.
Parafia jest także w posiadaniu niezwykłej pamiątki po fundatorze kościoła. Jest nim dzwon z 1545 r. z herbem Piotra Kmity, który po pęknięciu został wbudowany w otaczający kościół mur.
Ołtarz główny wykonany w stylu barokowym pochodzi z XVII wieku. Znajduje się w nim obraz przedstawiający adorację Matki Bożej przez św. Annę i św. Wojciecha. Po obu stronach obrazu znajdują się figury Apostołów: Piotra i Pawła. Wspomniany obraz jest dziełem ucznia Jana Matejki Floriana Cynka, a został wykonany w 1890 r. na zamówienie ówczesnego proboszcza ks. Wincentego Wąsikiewicza. Jan Matejko przemalował i poprawił twarze a św. Wojciechowi nadał swoje rysy. W lewym dolnym rogu widnieje autentyczny napis słynnego artysty: “Komponował, o ile mógł poprawił, a głowy przerobił Jan Matejko”.
Po bokach ołtarza głównego znajdują się obrazy św. Katarzyny i św. Wojciecha wykonane w 1693 r. przez malarza, który podpisał się na obrazie św. Katarzyny – Gregorius Stanarius, pinxit. Cennym zabytkiem świątyni jest także barokowa chrzcielnica pochodząca z XVII w., znajdująca się w prezbiterium. Nad zakrystią, na piętrze znajdował się dawny skarbiec, w którym przechowywano m. in. bogaty zbiór ksiąg. Prowadzą do niego schody, którymi można dostać się także na drewnianą ambonę z końca XVII w.
W świątyni istnieją cztery kaplice boczne, które mieszczą się na dwóch kondygnacjach. W kaplicy północnej (lewa strona) na dole znajduje się ołtarz św. Anny, obecnie poświecony Matce Bożej Nieustającej Pomocy, a w górnej kaplicy zachowano dawny ołtarz św. Mikołaja. W dolnej kaplicy południowej znajduje się ołtarz św. Antoniego Padewskiego, z umieszczonym współcześnie wizerunkiem Jezusa Miłosiernego, na piętrze zaś ołtarz św. Jana Nepomucena. Oba ołtarze dolne datuje się na początek XVIII w., górne natomiast odpowiednio na XVII i XVIII w.
Empora chóru muzycznego jak i prospekt organowy pochodzą z końca XIX w. Stacje drogi krzyżowej z początku XIX w., a malowane są przez artystę, który na pierwszej stacji umieścił swoje nazwisko- Lugi Morgari.
Polichromia świątyni pochodzi z różnych okresów. Pierwotne zdobienie ścian, które do naszych czasów nie dotrwało, wykonano już w 1543 r. Właśnie ta data jest umieszczona ponad organami na ścianie zachodniej. Z XVIII- wiecznej polichromii pochodziły najprawdopodobniej trzy medaliony Apostołów i Ewangelistów umieszczone na północnej ścianie oraz malowidło nad zakrystią przedstawiające scenę z Księgi Rodzaju. Pozostała polichromia figuralno-ornamentalna to efekt prac wykonanych na początku i w końcu XX w.
Funkcję proboszcza pełni:
Ks. Ryszard Kołodziej (od 2003 roku)
Porządek Mszy św. i nabożeństw:
Niedziele i święta: 7.00, 11.00, 15.30. 15.00 – Nieszpory Eucharystyczne
Dni powszednie: w okresie letnim 7.00, 19.00; w okresie zimowym – 7.00, 17.00
Odpusty parafialne:
na św. Wojciecha – pierwsza niedziela po 23 kwietnia
na Matki Bożej Różańcowej – pierwsza niedziela października
Organizacje działające przy parafi:
– parafialny odział CARITAS POLSKA