Dnia 22 stycznia 1863 r. wybuchło Powstanie Styczniowe skierowane przeciwko Imperium Rosyjskiemu, ogłoszone manifestem 22 stycznia 1863 r. wydanym w Warszawie przez Tymczasowy Rząd Narodowy. Było to największe i najdłużej trwające polskie powstanie narodowe (do jesieni 1864 r.) i objęło swym zasięgiem ziemie zaboru rosyjskiego.
Do powstania wyruszyli też powstańcy z Wiśnicza. Z medalikiem na szyi po nabożeństwie w kościele i oddaniu swojego losu w ręce Opatrzności Bożej, żegnani przez swoich najbliższych ruszyli na miejsce zbiórki. Powstańcy z Wiśnicza wyruszyli spod krzyża, ustawionego naprzeciw cmentarza. Przedzierali się do powstania małymi grupkami, przez puszczę Niepołomicką, przez Wisłę. Pomagali im często chłopi, którzy znali przejścia na skróty, bezpieczne ścieżki z dala od domostw i wart austriackich. Z Wiśnicza do powstania wybrali się Stefan Giebułtowski i Stanisław Serafiński. Wybierał się też Jan Matejko ale ze względu na słabe zdrowie musiał zrezygnować. Grupa ochotników z Wiśnicza była zapewne dosyć liczna ale znanych jest jeszcze kilka nazwisk: 19 letni Leonard Łukaszewski wówczas gimnazjalista z Tarnowa, Karol Jelonek kleryk rodem z Wiśnicza, Aleksander Słoniowski, Karol Wyrwa- wiśniczanin i Walerian Rottermund z Kobyla oraz liczna grupa z Lipnicy Murowanej. Do powstania poszli również bracia Kossakowie, rodem z Wiśnicza, Leon Robert i Władysław Sylwester.
Bitwa miechowska była dla wielu ochotników chrztem bojowym. Ulice miasta spłynęły krwią 200 tysięcy poległych.
Tymczasem w Bochni, Wiśniczu i okolicy trwały prace na rzecz powstania. W Łomnej uruchomiono za sprawą Leonarda Serafińskiego produkcję kul karabinowych, magazynowano broń, którą Serafiński przy pomocy chłopa z Leksandrowej- Ferdynanda Wyrwy przemycał za kordon. W tej pracy aktywny był również Aleksander Wąsikiewicz z Wiśnicza, który otrzymał nawet podziękowanie Rządu Narodowego. Do chwili obecnej przy cmentarzu stoi krzyż jako znak historii. Jedenastego listopada 2003 roku po raz kolejny krzyż powstańczy został odnowiony.
https://nw.nowywisnicz.pl/wp-content/uploads/2021/01/Wiśniczanie-udział-w-powstaniu-styczniowym.pdf
https://nw.nowywisnicz.pl/wp-content/uploads/2021/01/wiśniczanie-w-powstaniu-styczniowym.pdf