Najstarszy zachowany dokument opisujący historię szkoły w Nowym Wiśniczu to przechowywana w Archiwum Państwowym w Krakowie:
„Historyja szkoły trywialnej w Wiśniczu nowym, odnosząca się od roku 1818 r., a zaprowadzona w 1867 r.”
”Na kilkadziesiąt lat przed rokiem 1818 szkoła w Wiśniczu Nowym jako w miasteczku istnieć musiała, jednak żadnych dawniejszych aktów szkolnych oprócz z roku 1818 nie posiada. Założenie tedy tej szkoły sięga czasów panowania Najjaśn. Cesarza Józefa II, a założycielem tejże był ś.p. Aleksander hrabia Potocki, dziedzic Dóbr Wiśnickich. Co do okoliczności i wypadków, jakie wpłynęły na jej uposażenie przed rokiem 1818, nie wiadomo, atoli dopiero od roku 1818 do 1855 nauczyciel rocznej dotacyi w kwocie 100 fmk pobierał. W 1856 r. dotacyę tę przez gminy: Lexandrowę, Łomna, Olchawa i Połom podwyższono na 172 fmk czyli 180 f 60X wal. Austr. Tu nauczyciel mieszka w domu szkolnym murowanym, za którym jeden mórg gruntu szkolnego używa i na nim kilkadziesiąt hoduje drzewek owocowych.”
Szkolnictwo w Galicji zostało zorganizowane wg wzorów przyjętych w monarchii habsburskiej. W myśl reform 1774 r. szkolnictwo było domeną państwa i narzędziem jego centralistycznej polityki. Wprowadzono nowy “ład szkolny”, odebrano kościołowi nadzór nad szkolnictwem przekazując go państwu, zlikwidowano wszystkie kolegia zakonne, a w ich miejsce utworzono mniejszą liczbę gimnazjów i kursów filozoficznych. Miały być one płatne i szerzej dostępne dla młodzieży nieszlacheckiej. Nauczycieli duchownych zastąpiła kadra świecka.
W ramach realizacji polityki germanizacyjnej w Wiśniczu założono w końcu XVIII w. szkołę tzw. trywialną. Wcześniej funkcjonowała szkoła przy kościele parafialnym. Jej wizerunek utrwalił na jednym ze swoich obrazów Stanisław Klimowski. W myśl “Ustawy o zakładaniu i utrzymywaniu publicznych szkół ludowych oraz obowiązku posyłania do nich dzieci” z 1873 r. wprowadzono 6-letni powszechny obowiązek szkolny dla dzieci do 12 lat. W Wiśniczu funkcjonowała wówczas szkoła z polskim językiem wykładowym, która przed I wojną światową została zaliczona do szkół stopnia miejskiego, podlegająca Galicyjskiej Radzie Szkolnej Krajowej we Lwowie
W 1906 roku ze składek mieszkańców Nowego Wiśnicza murarz Adam Łuczyński wybudował nowy budynek szkoły. Mieści się on przy ul. Kościelnej tuż obok kościoła parafialnego, we wschodniej pierzei rynku.
Kiedy w listopadzie 1918 roku Polska odzyskała niepodległość, kierownikiem szkoły była Olga Lukasówna. W lutym 1920 roku szkoła była już dobrze zorganizowana, młodzież i dzieci założyły nawet szkolną kasę oszczędności, której pomysłodawcą był długoletni przewodniczący rady szkoły pułkownik Jan Byrnas. Mimo dużej biedy, w roku 1921 młodzież zebrała 1250 marek polskich na plebiscyt górnośląski, a na podkład pod polską nową walutę udało się zdobyć 4 srebrne 230 niklowych i 590 brązowych monet.
Od 11 listopada 1919 roku szkoła ma sztandar i patrona. Przez długie lata był nim profesor Akademii Krakowskiej święty Jan Kanty, obecnie patronem jest założyciel miasta Stanisław Lubomirski.
W 1923 r. szkołę przemianowano na Siedmioklasową Publiczną Szkołę Powszechną, podległą Kuratorium Szkolnemu w Krakowie. W 1932 roku po raz pierwszy obchodzony był tutaj dzień oszczędności, a cztery lata później dyrektor Władysław Wojas zorganizował półkolonie i dożywianie dla 96 dzieci.
1 września 1939 roku nauka nie rozpoczęła się, wybuchła II wojna światowa. Wiśnicza i szkoły próbował bronić, wraz z armią Karpaty, pułkownik Stanisław Maczek. Władysław Wojas zabezpieczył i wywiózł dokumenty szkoły do Hrubieszowa, powrócił do Wiśnicza i 26 października w mury szkoły ponownie mogły wejść dzieci. Rozpoczęto nauczanie, ale nie wolno było wykładać historii, geografii, przyrody, wykluczono uczęszczanie na zajęcia dzieci żydowskich, bardzo często budynek zajmowany był przez wojsko. W Katyniu zginął nasz nauczyciel historii Józef Kalita a jego syn, harcerz Jerzy Kalita w potyczce oddziału partyzanckiego oddał swe młode życie za ojczyznę. Niezwykły dyrektor Władysław Wojas, jego żona Wiktoria, córka Jadwiga, nauczycielki Genowefa Słupińska i Józefa Mistat oraz ksiądz Józef Białka zorganizowali w naszej szkole tajne nauczanie. Młodzież zdawała egzaminy u profesorów w Bochni.
Od 1945 roku przez kolejne 50 lat ucząc w szkole trzeba było szukać dróg do właściwego formowania młodzieży i w pełni rozumieć słowo niepodległość. Pierwszy remont budynku odbył się w 1947 roku.
22 października 2006 rok
u obchodziliśmy uroczystość 100-lecia budynku szkoły przy ul. Kościelnej. Wszystkie lata naznaczone były pracą wspaniałych nauczycieli, niezapomnianego personelu szkoły i osób wspierających nauczanie. W murach tego budynku uczyło się w okresie stulecia ponad 25 tysięcy mieszkańców ziemi wiśnickiej. Wśród absolwentów szczycimy się znanymi profesorami, księżmi, lekarzami, artystami, aktorami, nauczycielami, wiśniczanami, którzy są chlubą tej ziemi. Należą do nich m.in. Wiesław Komasa – aktor, prof. Czesław Dźwigaj – artysta rzeźbiarz, Honorowy Obywatel Wiśnicza, wyróżniony Herkulesem Wiśnickim, Jerzy Ludwikowski – lekarz medycyny, Honorowy Obywatel Wiśnicza, wyróżniony Herkulesem Wiśnickim, ks. Adam Kokoszka – wikariusz spraw stałej formacji duchowieństwa w Diecezji Tarnowskiej, wyróżniony Herkulesem Wiśnickim, Jadwiga Klimowska – założycielka Muzeum Biograficznego Stanisława Klimowskiego.
Do 1999 roku ten budynek szkoły był głównym obiektem dydaktycznym w mieście. Po reformie szkolnictwa wprowadzającej od 1 września 1999 roku, gimnazjalny etap nauczania, w Wiśniczu utworzony został Zespół Szkół i znaczna część uczniów rozpoczęła rok szkolny w nowo wybudowanym budynku przy ul. Szkolnej.
Kontakt:
ul. Szkolna 1, 32-720 Nowy Wiśnicz,
tel.: 14 685 09 40; 14 612 87 88
Lokalizacja:
[huge_it_maps id=”10″]